Milattan önce 15. asra dayanan tarihiyle doğu anadolunun en gözde illerinden biri olan ağrı anadolu coğrafyası üzerindeki en eski yerleşim yerlerinden biri olarak tabir edilebilinir. Doğu anadolunun doğu kesiminde yer alan bu şehir , anadolu coğrafyasının başlangıç veya günümüz Türkiyesinin doğu sınırlar illerinden biridir desek yeridir . Tarih bakımından pek çok medeniyet ve uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Ağrı'da bilinen ilk yerleşim Hurri Mittani Krallığı tarafından millattan önce 15. asırda Güneydoğu Anadolu bölgesiyle beraber Doğu Anadolu bölgesinede yerleşen Mittaniler , Hitit Kralı 1.Şuppiluliuma Milattan önce 16. Asırda ele geçirilmiştir . Hititlerden sonra bölgeye sahip olan Urartular bugünkü Ağrı dağının batı kısmına doğru seferler düzenleyip yavaş yavaş bölgeyi ele geçirmiştir . Bölgede çok ciddi bir güç haline gelen Urartu devleti bölgede çeşitli kaleler ve yapılar inşa ederek bölgedeki hakimiyetini iyice güçlendirmiştir .
Daha sonra el değiştiren şehir , Kafkasyadan gelen göçler ve akınlarla bölgeye Kimmenler yerleşmiştir . Milattan önce 8. Asıra kadar bölgeyi elinde bulunduran Kimmenler bölgeyi 7. asırda kaybederek sakalara devretmiştir . Sakalar ise bölgeyi 6. Asırda Perslilere devretmiştir . Daha sonraki yıllarda ise 4. Asırda Makedonya Kralı İskender , Millattan sonra 6. asırda Hazar Türkleri , 642 yılında ilk defa müslüman hakimiyetine Araplar önderliğinde girmiştir . Aralardan sonra Karakoyunlu ve Akkoyunlu Devletinin hakimiyeti altına giren şehir , Moğol istila ve saldırıları sonrasında Moğol hakimiyeti altına girmiştir . Şehir zaman zaman Bizans İmparatorluğunun eine geçmesine rağmen Moğollar ısrar ile şehiri bırakmamışlardır . 1578 Yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde fethedilen şehir 1.Dünya harbine kadar Osmanlı Devleti egemenliğinde kalmıştır . Şehir daha sonra Rusyanın işgaline uğrayarak Rus hakimiyetine girmiştir . Daha sonra 13 Ekim 1921 yılında imzalanan Kars Antlaşmasıyla beraber anavatan topraklarına yani bugünkü Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katılmıştır .
Doğu Anadolu bölgesinin en doğu illerinden biri olan şehir , ülkemizde bulunan en yüksek tepe veya dağ ünvanını elinde bulunduran Ağrı dağıyla ün kazanmıştır . Murat nehrinin geçtiği iller arasında yer alan şehirde Murat nehri şehrin en büyük akarsuyu konumundadır . Ballı , Saz ve Gölyüzü gölleri 'de Ağrı ilimizde bulunmaktadır . Doğu Anadolunun tamamnıda olduğu gibi Ağrı'da sert karasal iklimin etkisinde kalmakla beraber yaygın bitki örtüsü çeşidi olan Bozkır ilde yaygın olarak görülmektedir .
Türkiye Cumhuriyetinin en engebeli illeri arasında yer alan Ağrı' da ortalama yükselti 1200 metreden fazla 1500 metre civarlarında olmakla beraber 1000 metreden az rakıma sahip yerler neredeyse yok durumundadır . Şehirin sahip olduğu en yüksek noktalar ise şunlardır :
- Ağrı dağı (5137 metre) , Küçük Ağrı dağı (3896 metre) , Aşağı dağ (3243 metre) , Titizli dağı (3250 metre) yüksekliğine sahiplerdir .
Şehirde bulunna bazı tarihi ve turistik yerler şunlardır :
- İshak Paşa Sarayı , Doğu Kalesi , Kan Kalesi , Toprakkale , Küpkıran Kalesi , Havran Kalesi ve Diyadin Kalesi şehirde bulunan bazı kalelerdir .
Şehirde bulunan bazı ibadethaneler ise şunlardır :
- Ahmethan Türbesi , Halidi Mabedi Kaya Mezarları ve Yeraltı Kilisesi .
Şehirde bulunan bazı şifalı sular ise şunlardır :
- Fışkıran Su Balıklı Göl , Ekşi Su ve Diyadin kaplıcalarıdır .
Şehirde yüksek konumu itibari ile kale sayısı bir hayli fazladır . Eleşkirt , Doğu Beyazıt , Patnos , Diyadin , Taşlıçay , Hamur ve Tutak şehirin sahip olduğu ilçeleridir . 7 İlçeyle beraber şehrin nüfusu 500.000 bin dir .
0 yorum: