Dünyamızı çepeçevre saran hava tabakası olarak bilinen atmosfer , dünya üzerinde yaşayan canlılar için vazgeçilmez tabakalar bütünüdür . Sadece bir bütünden veya tabakadan oluşmayan atmosfer insanlar üzerindeki başlıca faydaları şunlardır :
- Canlı yaşamına olanak sağlayarak ekosistem oluşmasına ve oluşan bu ekosistemin devamına olanak sağlamaktadır .
- Dünyanın ısı seviyesini ayarlayarak canlılar üzerinde ne çok şiddetli soğukların nede aşırı sıcaklıkların artmasını engelleyerek ısı seviyesini dengede tutar .
- Güneş gibi buyuk yıldızların geçirmiş olduğu supernova patlamalar sonucunda yayılan çeşitli zararlı ışınlar olan alfa , beta ve gama gibi ışınları süzerek yer kürenin içerisine yansımasını engellemektedir .
- Göktaşı kayması diye tabir edilen ölü yıldızların dünya yörüngesine girdiği zaman göktaşlarını zararsız konumlara getirerek canlı yaşamına ve ekosistemine zarar vermesini engeller.
- Bitki ve insan yaşamı için gereken fotosentez olayının oluşumunu sağlayarak canlı yaşamını devam ettirmeye olanak sağlar .
- Temel mantıkta gölge ve karanlık yerlerin soğuk olması gerekirken atmosfer bu olaya olanak tanımayarak içerisinde barındırdığı nem sayesinde gölgeler ve karanlık yerlerin ılık veya sıcak olmasını sağlamaktadır .
- Yine aynı şekilde nem sayesinde güneşten gelen zararlı ışınların yani ulturaviole diye tanımlanan ışınların etkisinde kalan canlı yapısını kaplayan cilt veya deri tabakasının kurumasını önleyerek canlı yaşamına olanak tanımaktadır .
ATMOSFERİN KATMANLARI :
Troposfer :
- Bu kat 0 - 15 km arasını kapsayan oldukça geniş bir katmandır .
- Bu kat yeryüzüne en yakın kattır .
- Bu katta yer çekimi maksimum düzeyde bulunmaktadır .
- Atmosferin genelinde bulunan gazların %75 i bu katmanda bulunmaktadır.
- Su buharının tamamı yine bu katta bulunmaktadır .
- İklim olayları ( kar,yağmur,don) gibi çeşitli olaylar bu katmanda görünmektedir .
- Daha üst katmanlara doğru çıkıldıkça sıcaklık her 200 metrede 1*C azalma gözlenmektedir .
Stratosfer :
- 15. km den başlayan bu kat yukarıya doğru yaklaşık 35 km kadar yukarıya doğru uzanmaktadır .
- Bu katın en büyük özelliklerinden biri ozon tabakasını içerisinde bulundurmasıdır .
- Bu katın diğer bir özelliği ise durgun bir hava yapısına sahip olmasıdır .
- Bu kat sadece yatay hava hareketi yapmaktadır .
Mezosfer :
- 50-80 km arasını kapsamaktadır .
- Yüksek ısı dalgalarını içerisinde bulunan bu kat canlı yapısına zarar verecek sıcaklıları içerisinde tutmaktadır .
- Yıldız ölümleri sonucu gerçekleşen meteor gibi ciddi tahribat verebilecek cisimlerin yanıp fiziksel boyutunda küçülüp yok olmasını sağlayarak oluşacak muhtemel tahribatıı düşürmektedir .
İyonosfer :
- 80-500 km arasını kapsayan katmandır .
- Diğer bir adıyla termosfer olarak bilinir .
- İçerisinde gazların iyon halinde görülen katman bu katmandır .
- Gazların iyonlarına ayrılması sonucunda oluşan yüksek iletkenlik sonucu, radyo dalgalarını iletme imkanları oldukça yüksektir .
- İletken olmasından dolayı birçok haberleşme uydusu bu katmanda bulunmaktadır .
Ekzosfer :
- En dış katman bu katmandır .
- En dış katman olduğu için yer çekimi yok denecek kadar azdır .
- Atmosferin genelini kapsayan gazların % 3 ü bu katmanda görülmektedir .
- 500 km ve daha üstü uzaklıları kapsamaktadır .
0 yorum: